Mỗi năm, vào ngày 24/3, Ngày Thế giới Phòng chống lao được tổ chức nhằm tăng cường nhận thức của cộng đồng về tác động nghiêm trọng của bệnh lao đối với sức khỏe, kinh tế và xã hội, đồng thời khuyến khích các nỗ lực chấm dứt bệnh lao trên toàn thế giới. Ngày này đánh dấu sự công bố của Robert Koch vào ngày 24/3/1882 tại Berlin về vi khuẩn lao, mở ra cánh cửa cho việc chẩn đoán và điều trị căn bệnh này.
Chủ đề của Ngày Thế giới Phòng chống Lao năm nay trên toàn cầu là “YES! WE CAN END TB” (ĐÚNG! CHÚNG TA CÓ THỂ CHẤM DỨT BỆNH LAO). Chủ đề năm nay mang đến sự hy vọng và niềm tin vững chắc rằng chúng ta hoàn toàn có thể chấm dứt bệnh lao. Nó nhấn mạnh việc huy động sức mạnh tổng thể, thu hút sự quan tâm và tập trung tất cả nguồn lực để đẩy mạnh cuộc chiến chống bệnh lao. Các kết quả tích cực trong công tác phòng chống lao tại các quốc gia đang phải đối mặt với tình hình bệnh lao cao sau đại dịch COVID-19 cho thấy chúng ta đang tiến gần hơn tới mục tiêu chấm dứt bệnh lao.
Năm 2023 là một năm quan trọng để chúng ta cùng nhau tham gia, đây được coi là “năm của hy vọng” để thu hút sự đồng lòng và tập trung tài nguyên toàn cầu vào việc chấm dứt bệnh lao. Chủ đề lạc quan này mang lại năng lượng và động lực mạnh mẽ, thể hiện quyết tâm cao độ, đồng thời nhấn mhan sự cấp thiết và khẩn trương của việc đầu tư, mở rộng quy mô và gia tăng tốc độ triển khai trong chẩn đoán, phòng ngừa và chăm sóc bệnh lao để cứu sống hàng triệu người.
Theo báo cáo Bệnh lao toàn cầu của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) năm 2022, số người tử vong do bệnh lao đã tăng trong hai năm liên tiếp và lần đầu tiên, số người mới mắc bệnh lao hàng năm cũng tăng sau hơn một thập kỷ. Mặc dù chúng ta đã tiến gần tới một số mục tiêu về bệnh lao được đề ra trong cuộc họp cấp cao của Liên Hợp Quốc năm 2022, nhiều mục tiêu vẫn chưa được đạt được.
Tuy nhiên, chúng ta cũng đã chứng kiến những nỗ lực đáng kinh ngạc của một số quốc gia trong việc khắc phục tác động nặng nề của COVID-19 đối với công tác phòng chống bệnh lao. Chúng ta đã thấy sự ưu tiên trong nghiên cứu và đảm bảo tiếp cận các chẩn đoán và phương pháp điều trị mới, cùng như các khuyến nghị và hướng dẫn mới. Tiếng nói của những người bị ảnh hưởng bởi bệnh lao ngày càng được coi trọng và họ đóng vai trò trung tâm trong cuộc chiến chống bệnh lao ở nhiều quốc gia.
Theo báo cáo của WHO năm 2022 về Kiểm soát bệnh lao toàn cầu, đại dịch COVID-19 đã có tác động nghiêm trọng đến công tác chẩn đoán và điều trị bệnh lao trong những năm gần đây. Các tiến bộ đã đạt được tính đến năm 2019 đã bị chậm lại, đình trệ hoặc thậm chí đảo ngược, khiến mục tiêu chấm dứt bệnh lao toàn cầu bị lệch hướng.
Áp dụng chủ đề toàn cầu vào tình hình của Việt Nam, chủ đề của Ngày thế giới phòng chống lao năm 2023 tại Việt Nam là “VIỆT NAM CHIẾN THẮNG BỆNH LAO”. Đây là một chủ đề dễ nhớ, là lời khẳng định, thể hiện quyết tâm cao của toàn bộ cộng đồng trong cuộc chiến chống lại bệnh lao.
Việt Nam vẫn đang đối mặt với gánh nặng bệnh lao cao, với 169.000 người mắc bệnh lao và 12.000 người tử vong do lao trong năm 2021 (theo báo cáo Global Tuberculosis Report 2022 của WHO). Trong số đó, 63% là bệnh nhân lao thông thường, 98% là bệnh nhân lao kháng thuốc và gia đình của họ phải đối mặt với những chi phí đáng kinh ngạc, với việc chi tiêu cho chẩn đoán và điều trị bệnh lao vượt quá 20% thu nhập hàng năm của gia đình. 70% người mắc bệnh lao ở độ tuổi lao động. Do đó, bệnh lao thực sự ảnh hưởng đến kinh tế của từng gia đình và cả đất nước. Đầu tư vào chấm dứt bệnh lao là đầu tư vào sự phát triển bền vững. Chấm dứt bệnh lao ở Việt Nam có nghĩa là cứu sống hàng năm hơn 12.000 người và loại bỏ nỗi lo của hàng trăm nghìn gia đình có người mắc bệnh lao.