Cuốn sách “Võ Sĩ Đạo – Linh Hồn Nhật Bản” được viết bằng tiếng Anh và lần đầu tiên xuất bản tại Mỹ vào năm 1900, nhằm mục đích giới thiệu tinh thần Võ Sĩ Đạo đến với thế giới, giúp người nước ngoài hiểu rõ hơn về văn hóa Nhật Bản. Mặc dù ở thế kỷ 21, tầng lớp Samurai đã không còn tồn tại, nhưng tinh thần võ sĩ đạo vẫn ăn sâu vào bản sắc dân tộc Nhật Bản. Để hiểu về người Nhật, cần phải ngược dòng lịch sử để khám phá câu chuyện của tầng lớp đặc biệt này. Cuốn sách đã gây tiếng vang lớn khi ra mắt, thậm chí Tổng thống Mỹ Theodore Roosevelt đã mua tới 60 cuốn để tặng bạn bè.
Hướng tới độc giả phương Tây, tác giả đã sử dụng nhiều trích dẫn từ các tác phẩm văn học, triết học và tôn giáo phổ biến trong khu vực này. Tuy nhiên, văn hóa Nhật Bản trong cuốn sách không trở nên xa lạ với độc giả châu Á, mà ngược lại, giúp chúng ta dễ dàng tiếp cận giao điểm nền tảng đạo đức của các nền văn hóa khác nhau. Dưới đây là ba nội dung nổi bật của cuốn sách.
Nội dung đầu tiên nhấn mạnh rằng để hiểu người Nhật, cần phải nắm bắt tinh thần võ sĩ đạo, được coi là nền tảng đạo đức của xã hội Nhật Bản. Ban đầu, võ sĩ đạo chỉ đơn thuần là những quy chuẩn mà bất kỳ võ sĩ nào cũng phải tuân theo. Qua thời gian, cùng với sự phát triển toàn diện của tầng lớp Samurai về cả võ thuật lẫn văn hóa, họ đã nhận được sự kính trọng từ xã hội, và con đường đạo của họ trở thành bản sắc dân tộc. Tinh thần võ sĩ đạo là sự hòa quyện giữa Phật giáo, Nho giáo và Thần đạo, do đó các võ sĩ rất chú trọng đến việc thiền định và tự rèn luyện bản thân. Một Samurai chân chính cần có những đức tính như lễ nghĩa, dũng cảm, nhân ái, trung thực và chân tình. Những đức tính này tạo nên sức mạnh thực sự của võ sĩ, giúp họ có thể thất bại trên chiến trường nhưng vẫn nhận được sự tôn trọng từ đối thủ. Khi những phẩm chất cao quý này được mọi tầng lớp xã hội hướng tới, thì mặc dù Samurai không còn, nhưng tinh thần của họ vẫn sống mãi.
Nội dung thứ hai đề cập đến lý tưởng cuối cùng của võ sĩ đạo là hòa bình. Khi nhắc đến Samurai, chúng ta thường liên tưởng đến hình ảnh những người đàn ông với hai thanh kiếm sắc bén. Đối với Samurai, thanh kiếm tượng trưng cho sức mạnh và danh dự, và việc mang kiếm bên mình là điều tối quan trọng. Họ không bao giờ sử dụng kiếm một cách bừa bãi; một người mang tinh thần võ sĩ đạo chân chính sẽ biết khi nào cần rút kiếm và hiểu rằng cơ hội để làm điều đó rất hiếm. Đối với họ, chiến thắng không có đổ máu mới là chiến thắng vĩ đại nhất. Người võ sĩ luôn ưu tiên trị nhân trước khi động thủ, và nếu thực sự phải giao chiến, đó là để bảo vệ chủ nhân và gia tộc. Kiếm sắc chỉ để bảo vệ chứ không phải để khoe khoang, vì vậy những võ sĩ không biết kiềm chế bản thân sẽ bị khinh thường. Do đó, con đường đạo mà võ sĩ chân chính hướng tới là hòa bình.
Nội dung thứ ba nói về hoa anh đào, biểu tượng của tinh thần võ sĩ đạo. Trong ca dao Nhật Bản có câu: “Hoa nào đẹp bằng hoa anh đào, người nào sánh được với Samurai.” Hoa anh đào trở thành biểu tượng của Nhật Bản và tinh thần võ sĩ đạo bởi vẻ đẹp giản dị và hương thơm thanh khiết. Hoa nở rộ rồi tàn, phản ánh triết lý thuận tự nhiên và sự bình yên trong tâm hồn. Người thưởng thức hoa cần thấu hiểu rằng cái mất đi chỉ là phần xác, còn lại là hương thơm, ký ức và mong chờ mùa hoa mới. Đây cũng chính là phần hồn của tinh thần võ sĩ đạo: hoàn thành trách nhiệm của mình trong cuộc sống, đối diện với cái chết một cách bình tĩnh, trân trọng sự sống và không sợ hãi trước cái chết. Vẻ đẹp của hoa anh đào chính là hiện thân của tinh thần võ sĩ đạo.
“Võ Sĩ Đạo – Linh Hồn Nhật Bản” là một tác phẩm kinh điển về võ sĩ đạo, giúp độc giả hiểu rõ giá trị cốt lõi của văn hóa Nhật Bản. Dù được viết vào cuối thế kỷ 19 và đón nhận vào đầu thế kỷ 20, ngôn ngữ của tác giả vẫn gần gũi với độc giả hiện đại, qua đó giúp chúng ta hiểu thêm về tinh hoa và những vấn đề xã hội của xứ sở Phù Tang.